ماجرای کشف اتفاقی پنی‌سیلین

ساخت وبلاگ
قرن آنتی‌بیوتیک

تا قبل از پیشرفت‌های علم پزشکی که اکثرا نیز در قرن نوزدهم و بیستم میلادی به منصه ظهور رسید، اغلب مرگ و ‏میر‌های عمده در جهان یا به دلیل شیوع بیماری‌های مسری بود یا عواملی، چون جنگ‌ها، زلزله‌های مهیب و... را پشت سر ‏خود داشت.

منهای این موارد، باقی تلفات انسانی به دلیل عدم شناخت کامل از عامل آنها، مرگ طبیعی قلمداد شده و در ‏تذکره‌ها دلیل خاصی برای آن ذکر نمی‌شد.

به‌طور مثال مرگ‌هایی که بر اثر سکته قلبی یا مغزی حادث می‌شد به خاطر ‏ناآشنایی با کارکرد دستگاه گردش خون تشخیص مناسبی به خود نمی‌دید، کما این‌که در همین ایران خودمان امراض منجر به ‏بروز درد‌های وحشتناک و نهایتا مرگ به دلیل مبهم بودن عامل درد به شکل کلی «قولنج» نامیده می‌شدند. ‏


عفونت، قاتل شماره یک
البته مسیر پیشرفت علم پزشکی نیز آنقدر‌ها که تصور می‌شود هموار نبود. تا قرن نوزدهم میلادی میزان مرگ‌ومیر مادران ‏بعد از زایمان به قدری زیاد بود که در بعضی جوامع آبستن شدن را طی کردن نیمی از راه مرگ می‌دانستند.

اما وقتی یک ‏پزشک ساده کشف کرد که شستن دست‌ها با آب و صابون توسط قابله‌ها، پرستاران و پزشکان قبل از انجام عمل زایمان تا ‏‏٩٠‌درصد احتمال بروز تب در مادران و مرگ آن‌ها را پایین می‌آورد، سال‌ها طول کشید تا مجامع علمی مختلف بر این ‏کشف صحه گذاشته و شستن دست‌ها پیش از ورود به اتاق زایمان را اجباری کنند.

شرح ساده داستان این بود که چرک زیر ‏ناخن پزشک‌ها عفونت را وارد بدن مادران آبستن می‌کرد و به واقع یکی از دلایل عمده تلفات انسانی در جهان تا پیش از نیمه ‏نخست قرن بیستم میلادی بدون‌شک مرگ بر اثر عفونت بود. ‏


کشف اتفاقی پنی‌سیلین
در جنگ جهانی اول استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده هنگام بستن زخم‌ها عمومیت یافت، اما برای مبارزه با عفونت گسترش ‏یافته در خون و بدن هیچ راه حل عملی خاصی وجود نداشت. یا گلبول‌های سفید موفق می‌شدند وظیفه خود را انجام دهند یا ‏شکست می‌خوردند و کار تمام می‌شد.

در چنین وضعیتی بود که الکساندر فلمینگ، پزشک و دانشمند اسکاتلندی تمام وقت ‏خود را صرف یافتن ماده‌ای برای مبارزه با عفونت بدون آسیب زدن به ارگان‌های داخلی کرد و نهایتا به شکلی کاملا اتفاقی ‏موفق به کشف ماده پنی‌سیلین شد.

او در‌سال ١٩٢٨ میلادی، هنگام کشت یک باکتری کشنده، ظرف حاوی باکتری را بدون ‏قصد قبلی در معرض هوا قرار داد و در نتیجه بخشی از ظرف کپک زد.

فلمینگ با مشاهده نابودی باکتری‌ها در اثر ‏مجاورت با کپک، متوجه شد با استخراج ماده تولید شده توسط کپک می‌توان برخی میکروب‌ها و باکتری‌های کشنده را نابود ‏کرد.

هرچند همه‌گیر شدن استفاده از پنی‌سیلین ٢٠‌سال دیگر زمان برد، اما کشف الکساندر فلمینگ که دقیقا ١٣٨‌سال ‏از تولدش می‌گذرد (٦ آگوست ١٨٨١ اسکاتلند) هنوز پس از گذشت ٨ دهه پر استفاده‌ترین آنتی‌بیوتیک جهان است.

کوکا سالار ایران...
ما را در سایت کوکا سالار ایران دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : ایمان اصلاحی بازدید : 409 تاريخ : پنجشنبه 17 مرداد 1398 ساعت: 22:23

خبرنامه